Miyerkules, Oktubre 28, 2009

Rebyu Edition: Sembreak (Ingat: May Spoilers)

1. Virgintarian at Iba Pang Kuwento

Tinitipon sa aklat na ito ang mga kuwento ni Mayette Bayuga. Sa introduksiyon ng aklat, ginugrupo ni Rosario Cruz Lucero sa tatlong hanay. Una, mga kuwentong inisasyon o coming-of-age. Pangalawa, mga kuwentong may maigting na paglalahad ng sexual politics lalo ng feminismo. Pangatlo, mga kuwento ng pagiging "iba" ng babae, wika nga ni Lucero. Interesante ang mga kuwentong nasa unang hanay dahil sa sensitibidad at pinong paghawak ni Bayuga ng kanyang materyal. Bagaman hindi na bago ang mga ganoong uri ng kuwento, sa kamay ni Bayuga, umaangat sa ibang antas ang mga kuwento. Halimbawa na lang ang "Unang Baytang." Bagaman walang banghay at tungkol lamang sa unang araw sa eskwela ni Sarah. Ngunit puno ng tensiyon ang kanyang unang araw dahil ipinamamalas ang kawalang-inosente ng mga bata. Na sa mga murang edad, puno na sila ng mga prehuwisyo. Nakakaasiwa naman ang mga kuwento sa pangalawang hanay at sa tingin ko, iyon naman talaga ang gustong gawin ni Bayuga. Napakatindi ng kuwento sa paglalarawan ng pagkaapi ng kababaihan sa mga relasyon sa mga lalaki. May tendensiyang maging istereotipikal ang paglalarawan ng mga lalaki sa hanay ng mga kuwentong ito ngunit nauunawaan ko naman iyon dahil nga dinadala sa sukdulan ng mga kuwento ang pang-aapi sa mga babae. Na ang mga lalaki'y mga representasyon ng patriarkiya at hindi lamang mga a**hole na nang-aapi ng kanilang mga asawa/kinakasama. Kaya nga kapag itinuturo ko ang "Ang Baliw," palagi kong sinasabi sa mga lalaki kong estudyante na hindi nila kailangang maging masyadong mailang o malungkot kasi ganoon lang talaga. Sa huling hanay ng mga kuwento lumalabas ang eksperimentasyong ambag ni Bayuga sa pagkukuwento. Karamihan sa mga kuwentong nasa hanay na ito'y patungkol sa natatangi ngunit marginal na kalagayan ng mga babae partikular ang babae bilang babaylan. Lahat ng mga kuwento sa kalipunan ay may dating at salimuot na maaaring pag-isipan.

2. Shame

Tungkol at di-tungkol sa Pakistan ang nobelang ito. Malinaw itong sinabi ng tagapagsalaysay sa loob ng nobela. Puno ng mga tauhang batay sa mga tunay na tao habang naghahalo sa mga kathang nilalang. Bagaman may pangunahing tauhan, si Omar Khayyam Shakil, na itinatanghal ang tagapagsalaysay, hindi naman talaga siya ang pangunahing paksa at pakay ng nobela. Sa pamagat pa lang, itinatanghal na ang pangunahing tema ng nobela: shame o hiya. Nagsisimula ang nobela sa kawalanghiya at nagtatapos sa panunubos ng kawalanghiyaang namamayani sa kabuuan ng nobela. At pangunahin nang pinagkakaabalahan ng mga tauhan ang hiya o kawalan ng hiyang kanilang nararamdaman. Para kay Omar Khayyam, ang kawalanghiyaang nararamdaman niya sa kanyang pinagmulan at sa kawalanghiyaang damdamin ng kanyang mga ina. Para kay Raza Hyder, ang nanggagaling ang hiya sa kanyang kakulangan bilang sundalo at bilang lalaki. Para kay Bilquis, asawa ni Raza, resulta ang kanyang hiya ng terorismong kanyang naranasan noong dalaga siya't iniligtas siya ni Raza. At ang lahat ng kawalanghiya at hiyang nararanasan nila'y ipinamamalas nang literal ni Sufiya Zinobia, anak nina Raza't Bilquis. At ito nga ang pangunahing nagpapatakbo hindi lamang sa buhay nila kundi sa buong bansang maaaring hindi Pakistan. At matatapos ang lahat sa literal na pagkasawi ng mga tauhan dahil sa kanilang hiya't kawalanghiya.

Sabado, Oktubre 10, 2009

Rebyu Edition: Pelikula (May Spoilers)

1. In My Life

Pinanood ko ito kasama ang pamilya tatlong linggo na ang nakakaraan. May mga sandaling nakakaaliw ang pelikula pero all in all, pangit ito. Isang nakakainis na tauhan ang ginagampanan ni Vilma Santos, isang talakerang maraming isyu sa buhay, mula sa pagtanda, pagkakawatak-watak ng kanyang pamilya at sa pagiging bading ng kanyang kaisa-isang lalaking anak. At dahil napakadaming isyu ang tinatangkang harapin ng pelikula tungkol sa pangunahin nitong tauhan, nagiging sabog tuloy ang kabuuang daloy ng lahat. At parang napakadaling resolbahin ang bawat problema at isyu nang ganun na lang. Interesante ang isyu ng migrasyon at gay relationships pero hindi lubusang natatalakay nang maayos ng pelikula dahil nga nasasapawan ng tauhan ni Vilma Santos ang mga isyu na ito. Kaya pagkatapos manood e napagod din lang ako imbes na gumaan ang pakiramdam dahil sa catharsis.

2. Blow Up

Dinerehe ni Michelangelo Antonioni at batay sa isang maikling kuwento ni Julio Cortazar, umiikot ang pelikula sa isang photographer na nagngangalang Thomas, na ginampan ni David Hemmings. Malaking bahagi ng mga unang kalahating oras ng pelikula ay walang banghay o plot. Sinusubaybayan lamang ang mga gawain ni Thomas bilang isang photographer. Kung saan-saan siya pumunta at maliban sa kanyang trabaho bilang isang photographer, tila walang direksiyon ang kanyang buhay. Ginagawa lang niya ang gusto niyang gawin sa sandaling iyon at kapag may nakita siyang interesante, kinukunan niya ng litrato. Ang pinakamahalagang sandali sa pelikula ang pagkuha ni Thomas ng mga litrato ng dalawang mangingibig sa isang park. Kakaiba ang reaksiyon ng babae, na ginampan ni Vanessa Redgrave, sa kanyang pagkuha ng litrato. Sinundan siya ng babae sa kanyang apartment at tinangkang kunin mula sa kanya ang mga negatibo ng kanyang litrato. Sa pag-develop niya sa mga litrato, doon niya natagpuan na posibleng naging saksi siya sa isang krimen at ang kanyang mga nakuhang litrato ang tanging ebidensiya sa nangyaring krimen.

Decadent ngunit nabubulok ang kabuuang kaligiran na ginagalawan ni Thomas. Isang 60's London na tila catatonic at manhid sa maraming mga bagay. May isang eksena sa pelikula sa isang club at umaawit ang isang rock band ngunit walang ekspresyon ang mukha ng mga tagapakinig. Interesado si Thomas sa mundong ito at siya na nga ang isa sa mga pinakabuhay sa London. Ngunit interesado sa mundo bilang isang photographer at hindi bilang isang tao. Interesado siya sa mundo bilang sining. Kaya't nang mamalayan niya ang krimen na nangyari, hinanap niya ang katotohanan. Bilang photographer, mga representasyon at imahen ang kanyang pangunahing katuwang. At kung tutuusi'y gamit ng kamera lamang niya natantong may krimen palang nangyari sa park. Isa itong kabalintunaan dahil matalas ang kanyang mata bilang photographer. Gayudin, nang mawala ang mga negatibo niya dahil nilooban ang kanyang bahay, nawala na rin ang ebidensiya. At bagaman nakita niya ang bangkay, nawala rin ito at sino ang makapagsasabi na nangyari nga ang krimen kung wala na ang ebidensiya? At dahil hindi naman talaga niya nakita nang tuwiran ang krimen, dahil sa mga larawan lamang niya iyon nahinuha, kaduda-duda rin ang kanyang magiging testimonya. At sa mundo ng puno ng pagwawalang-bahala, bakit pa nga ba niya kailangang mabahala?

3. Infernal Affairs

Umiikot sa isang mole ng triad na nasa loob ng Hong Kong Police at ng isang undercover na pulis na nasa loob ng triad, puno ng paliko-liko ang pelikula dahil sa bawat sandali'y may bagong development. Nang hindi naging matagumpay ang isang sting operation ng pulisya laban sa triad, naging malinaw na may mga traydor sa loob bawat organisasyon. Puno ng pagpapanggap ang bawat tauhan at tila nagkakahalo na nga ang mga identidad. At iyon ang interesante para sa pelikulang ito, na hindi lamang ito labanan sa pagitan ng mabuti at ng masama. Paano nga ba huhusgahan ang kabutihan ng isang tao? Buong buhay ba niya bilang krimenal ang pagbabatayan o ang isang sandali ng pagwawasto? Lubhang etikal ang pelikula at hindi basta-bastang moralistiko.