Miyerkules, Disyembre 30, 2009
Mini-rebyu: Parang
Pinagmumunihan ng kalipunang "Parang" ni Mesandel Arguelles ang hangganan at kawalang-hanggan. Pinaglalaruan ng kalipunan ang salitang "parang" na maaaring tinutukoy ang isang malawak na lupain o kaya'y ang "parang" bilang pagtutulad sa isang bagay ngunit hindi tulad na tulad ng isang bagay, isang paghahambing na alangan. Sa unang pakahulugan ng "parang," umuulit ang imaheng ito sa kabuuan ng kalipunan, isang lupaing tila walang hanggan at tanging ang langit lamang ang sumasaklob. Sa mga sandaling ito sa kalipunan, maigting ang karanasan ng kaliitan ng sarili na humaharap sa kawalang-hanggan ng parang. Sa ikalawang pakahulugan naman ng salitang "parang," makikita't mararanasan ito sa paglalaro't pagsasaayos ng mg salita't taludtod ng mga tula. Walang mga kudlit at tuldok ang buong kalipunan kaya't tumatawid ang kahulugan mula sa pagitan ng mga salita, kataga't taludtod. Tila nababanaagan ang isang kahulugan o kataga ngunit hindi eksakto dahil sa pagpasok ng susunod na mga salita't taludtod. Palaging inilalagay sa isang kakaibang kalagayan ng mga tula ang mambabasa. Nang binabasa ko ito, tila naliligaw ako sa malabnaw na daloy ng mga kahulugan. Ngunit iyon naman talaga ang karanasan ng isang taong humaharap sa isang misteryo. At sa mga huling tula ng kalipunan, kinakaharap naman ang misteryo ng kamatayan.
Biyernes, Disyembre 18, 2009
Encyclopedia
Hindi nobela o maging mga librong pampanitikan ang una o pangunahin kong binasa noong bata ako. Kung sa oras na ginugol ang tatanungin, ang encyclopedia ang madalas kong binasa noong bata ako. Naaalala ko ang araw nang bilhin ni Dad ang isang buong set ng Grolier World Encyclopedia. Umuwi siyang may dala-dalang isang malaking kahong puno ng mga mga malalaki't mabibigat na mga aklat na matigas at kulay bughaw na pabalat. Kinailangan pang magpagawa ng isang bagong kabinet para sa mabibigat na tomo ng encyclopedia. Madalas ko iyong basahin kapag brown out o kaya may bagyo't walang kuryente. O madalas kapag wala lang talagang mapanood sa TV. At ang pinakapaborito kong tomo ang tomong naglalaman ng mga entry tungkol sa World War I at World War II. Basta naging interesado lang talaga ako sa World War. Syempre, hindi ko naman talaga binasa ang encyclopedia mula sa A hanggang Z. May mga piling artikulo lang talaga ang tinitigilan ko't binabasa. At depende lang talaga kung ano'ng makita ko at matripan. Madalas, kukuha lang ako ng isang random na tomo at magbabasa. Minsa'y ginagawa ko itong laro at magtatalon-talon ako sa mga tomo at hanapin ang mga artikulong nakapaloob sa isang tema.
At ito ang anyo ng encyclopedia, na bagaman nakaayos nang alpabetiko mula A hanggang Z, hindi naman talaga ito binabasa batay sa pagkakalatag at pagkakasunod-sunod ng mga artikulo. Isang bukas na akda ang isang encyclopedia, maaaring pasukin sa isa bahagi at matapos sa isa pa. Nagagawa ito ng encyclopedia dahil hindi natin hinahanapan ng isang malawakang naratibo ang nilalaman ng encyclopedia. Hindi lubhang natataranta ang batang isip ko noon na may kulang sa aking binasa. Hindi binabasa ang isang encyclopedia upang mabasa ang kabuuan nito kundi mabasa ang isang bahaging sa tingin mo'y mahalaga para sa iyo. Maaaring umiral nang mag-isa ang bawat artikulo ng isang encyclopedia. Kung may dagdag na impormasyon, may mga arikulong suhestiyon sa dulo ng mga artikulo. O kung may mga tao, lugar, bagay, pangyayari atbp. ang binabanggit sa isang artikulo, maaari iyong hanapin sa encyclopedia at basahin sa ibang pagkakataon. Gayundin, magkakasama sa loob ng encyclopedia ang iba't ibang larangan ng kaalaman, mula agham, matematika, kasaysayan, sining atbp. Walang nakatataas na larangan sa loob ng encyclopedia.
Kung tutuusin, isang kabalintunaan ang isang encyclopedia. Nagbibigay ito ng ilusyong nasa loob ng mga pahina nito ang kabuuang kaalaman ng sangkatauhan ngunit hindi naman talaga. Kung hahanapin ang mga partikular na artikulo tungkol sa mga tao sa kasaysayan ng Pilipinas, halimbawa, kulang na kulang ang Grolier World Encyclopedia namin sa bahay. At maging ang malawakang ginagamit na encyclopedia sa Internet, ang Wikipedia, ay kulang at maraming bunging pahina. Maraming mga pulang hyperlink ang ilang mga ilang mga artikulo na nangangahulugang wala pang impormasyong nakasulat tungkol sa paksang iyon. Kaya't isang ilusyon na pantay-pantay ang lahat ng bagay loob ng sistema ng encyclopedia. Kung wala ka sa loob nito, ibig sabihin lamang nito na hindi ka mahalaga o hindi ka pa mahalaga. Gayundin, masusukat din ang halaga ng isang paksa sa haba ng artikulo at detalyeng nakapaloob dito. At dito lumalabas ang politika ng isang encyclopedia, sa pamantayang ng isang partikular na grupo nakabatay ang pagpili ng mga paksang nakapaloob sa encyclopedia. Sa pamatayan ng editor at mga manunulat ang pagpili ng mga paksang isasama sa encyclopedia. Ngunit walang hanggan ang kaalaman at magiging walang hanggan ang trabaho ng isang editor at manunulat ng isang encyclopedia (kaya't idealistiko ang isang proyektong tulad ng Wikipedia) kaya't para maglabas ng isang edisyon, kailangang pumili lamang ang mga editor at manunulat ng mga partikular na paksa na sa tingin nila'y mahalaga. Gayundin, napapagaan ang trabaho sa paggawa ng isang encyclopedia dahil nariyan na ang mga naunang edisyon ng para dagdagan at repasuhin. Ngunit iyon lamang ang kayang gawin ng isang editor at manunulat ng encyclopedia, ang magsimula o kaya't magdagdag at magrepaso, hinding-hindi niya kayang buuin nang may katapusan ang encyclopedia dahil pala-palaging kulang ang ito. Hindi niya kayang sabihing "Tapos na" dahil walang katapusan ang kaalaman.
Ngunit nakakatakas ang encyclopedia sa kabalintunaang ito dahil sa kapangyarihan ng pagbubuod. Ibinubuod sa isang artikulo't sanaysay ang mga paksang pinag-ukulan ng mga libro ng mga eksperto. Sapat na ang buod upang ibahagi ang mga "mahahalagang" detalye nang walang nawawala sa pagiging "mahalaga" ng paksa. Hindi mo naman kailangang malaman ang paboritong pagkain ni Cleopatra o Andres Bonifacio pero mahalagang malaman na namatay sila sa mga panahon ng malaking pagbabago mga lipuna't bayan. Tulad ng pagpili ng paksa, isang politikal na desisyon ang pagbubuod ng mga paksa, kung ano'ng isasama o iisantabi sa artikulo.
Mahalaga para sa akin ang encyclopedia dahil, sa paglipas ng mga taon at unti-unti kong binubuo ang aking personal na estetika, tila bumabalik ako sa karanasang ito ng pagbabasa ng encyclopedia. Sa aking tinatapos na thesis tungkol sa kasaysayan ng isang fictional na bansa, malinaw sa akin ang tensiyong ito ng nakaraan, kasalukuyan at hinaharap ng aking mga kuwento. Na kahit sabihing may "katapusan" ang isang kuwento, nariyan ang katotohanang maraming mga bagay na hindi binaggit at hindi isinama sa loob ng naratibo. Kailangang tanggapin na maaaring isang pagbubuod ang bawat kuwento, ang bawat nobela at maging ang bawat tula sa harap ng kawalang hanggan ng kaalaman at karanasan. Ngunit tulad ng personal kong pinaniniwalaan tungkol sa karanasan ng panitikan (at maging ng sining), personal kong iniiwasan ang pagbubuod. At marahil nasa kalagayang iyon ng pagharap sa walang hanggan (Diyos?) nakikipagbuno ang isang manunulat sa paglikha ng kanyang mga akda. Na sa pagsusulat ng mga akda, partikular na ang mga kuwento, may pagsasaayos na ginagawa sa mga bagay-bagay na kung tutuusi'y mga bukas na mga paksa at may posibilidad ng kawalang-hanggan. At narito ba ang matatagpuan ang karanasan sa sining? Isa lamang ba itong personal na pagsasaayos? Hindi ko alam at marahil matatagalan pa ba ko malaman. Pero malay ako na ang bawat pagsusulat ay isang sandali ng pakikipagtunggalian sa alam natin at di natin alam, sa nasusukat at di nasusukat. Para sa akin, hindi na mahalaga kung palagi tayong nagsisimula o nagdaragdag lamang. Ang mahalaga, hindi natin nakakaligtaang abutin iyong walang hanggan, kung ano man iyon dahil sa pag-abot sa walang hanggan nasusukat ang kabuuan ng sangkatauhan.
At ito ang anyo ng encyclopedia, na bagaman nakaayos nang alpabetiko mula A hanggang Z, hindi naman talaga ito binabasa batay sa pagkakalatag at pagkakasunod-sunod ng mga artikulo. Isang bukas na akda ang isang encyclopedia, maaaring pasukin sa isa bahagi at matapos sa isa pa. Nagagawa ito ng encyclopedia dahil hindi natin hinahanapan ng isang malawakang naratibo ang nilalaman ng encyclopedia. Hindi lubhang natataranta ang batang isip ko noon na may kulang sa aking binasa. Hindi binabasa ang isang encyclopedia upang mabasa ang kabuuan nito kundi mabasa ang isang bahaging sa tingin mo'y mahalaga para sa iyo. Maaaring umiral nang mag-isa ang bawat artikulo ng isang encyclopedia. Kung may dagdag na impormasyon, may mga arikulong suhestiyon sa dulo ng mga artikulo. O kung may mga tao, lugar, bagay, pangyayari atbp. ang binabanggit sa isang artikulo, maaari iyong hanapin sa encyclopedia at basahin sa ibang pagkakataon. Gayundin, magkakasama sa loob ng encyclopedia ang iba't ibang larangan ng kaalaman, mula agham, matematika, kasaysayan, sining atbp. Walang nakatataas na larangan sa loob ng encyclopedia.
Kung tutuusin, isang kabalintunaan ang isang encyclopedia. Nagbibigay ito ng ilusyong nasa loob ng mga pahina nito ang kabuuang kaalaman ng sangkatauhan ngunit hindi naman talaga. Kung hahanapin ang mga partikular na artikulo tungkol sa mga tao sa kasaysayan ng Pilipinas, halimbawa, kulang na kulang ang Grolier World Encyclopedia namin sa bahay. At maging ang malawakang ginagamit na encyclopedia sa Internet, ang Wikipedia, ay kulang at maraming bunging pahina. Maraming mga pulang hyperlink ang ilang mga ilang mga artikulo na nangangahulugang wala pang impormasyong nakasulat tungkol sa paksang iyon. Kaya't isang ilusyon na pantay-pantay ang lahat ng bagay loob ng sistema ng encyclopedia. Kung wala ka sa loob nito, ibig sabihin lamang nito na hindi ka mahalaga o hindi ka pa mahalaga. Gayundin, masusukat din ang halaga ng isang paksa sa haba ng artikulo at detalyeng nakapaloob dito. At dito lumalabas ang politika ng isang encyclopedia, sa pamantayang ng isang partikular na grupo nakabatay ang pagpili ng mga paksang nakapaloob sa encyclopedia. Sa pamatayan ng editor at mga manunulat ang pagpili ng mga paksang isasama sa encyclopedia. Ngunit walang hanggan ang kaalaman at magiging walang hanggan ang trabaho ng isang editor at manunulat ng isang encyclopedia (kaya't idealistiko ang isang proyektong tulad ng Wikipedia) kaya't para maglabas ng isang edisyon, kailangang pumili lamang ang mga editor at manunulat ng mga partikular na paksa na sa tingin nila'y mahalaga. Gayundin, napapagaan ang trabaho sa paggawa ng isang encyclopedia dahil nariyan na ang mga naunang edisyon ng para dagdagan at repasuhin. Ngunit iyon lamang ang kayang gawin ng isang editor at manunulat ng encyclopedia, ang magsimula o kaya't magdagdag at magrepaso, hinding-hindi niya kayang buuin nang may katapusan ang encyclopedia dahil pala-palaging kulang ang ito. Hindi niya kayang sabihing "Tapos na" dahil walang katapusan ang kaalaman.
Ngunit nakakatakas ang encyclopedia sa kabalintunaang ito dahil sa kapangyarihan ng pagbubuod. Ibinubuod sa isang artikulo't sanaysay ang mga paksang pinag-ukulan ng mga libro ng mga eksperto. Sapat na ang buod upang ibahagi ang mga "mahahalagang" detalye nang walang nawawala sa pagiging "mahalaga" ng paksa. Hindi mo naman kailangang malaman ang paboritong pagkain ni Cleopatra o Andres Bonifacio pero mahalagang malaman na namatay sila sa mga panahon ng malaking pagbabago mga lipuna't bayan. Tulad ng pagpili ng paksa, isang politikal na desisyon ang pagbubuod ng mga paksa, kung ano'ng isasama o iisantabi sa artikulo.
Mahalaga para sa akin ang encyclopedia dahil, sa paglipas ng mga taon at unti-unti kong binubuo ang aking personal na estetika, tila bumabalik ako sa karanasang ito ng pagbabasa ng encyclopedia. Sa aking tinatapos na thesis tungkol sa kasaysayan ng isang fictional na bansa, malinaw sa akin ang tensiyong ito ng nakaraan, kasalukuyan at hinaharap ng aking mga kuwento. Na kahit sabihing may "katapusan" ang isang kuwento, nariyan ang katotohanang maraming mga bagay na hindi binaggit at hindi isinama sa loob ng naratibo. Kailangang tanggapin na maaaring isang pagbubuod ang bawat kuwento, ang bawat nobela at maging ang bawat tula sa harap ng kawalang hanggan ng kaalaman at karanasan. Ngunit tulad ng personal kong pinaniniwalaan tungkol sa karanasan ng panitikan (at maging ng sining), personal kong iniiwasan ang pagbubuod. At marahil nasa kalagayang iyon ng pagharap sa walang hanggan (Diyos?) nakikipagbuno ang isang manunulat sa paglikha ng kanyang mga akda. Na sa pagsusulat ng mga akda, partikular na ang mga kuwento, may pagsasaayos na ginagawa sa mga bagay-bagay na kung tutuusi'y mga bukas na mga paksa at may posibilidad ng kawalang-hanggan. At narito ba ang matatagpuan ang karanasan sa sining? Isa lamang ba itong personal na pagsasaayos? Hindi ko alam at marahil matatagalan pa ba ko malaman. Pero malay ako na ang bawat pagsusulat ay isang sandali ng pakikipagtunggalian sa alam natin at di natin alam, sa nasusukat at di nasusukat. Para sa akin, hindi na mahalaga kung palagi tayong nagsisimula o nagdaragdag lamang. Ang mahalaga, hindi natin nakakaligtaang abutin iyong walang hanggan, kung ano man iyon dahil sa pag-abot sa walang hanggan nasusukat ang kabuuan ng sangkatauhan.
Sabado, Disyembre 12, 2009
Promis, hindi na ako gagastos hangga't hindi ko natatapos ang aking thesis
Dahil sale sa mga press ngayon, nakabili ako ng maraming libro. Masyadong marami nga ata. At dahil may thesis ako, ewan ko lang kung mababasa ko nga ang mga iyon agad. Hay, tambak na naman.
Anyway, heto ang bili ko sa Ateneo, UP (kahapon bago mag-UP Writers' Night) at Anvil (kanina at natutuwang alam na ang daan papuntang Anvil nang nagko-commute lamang) nitong mga nakalipas na mga araw. Pinakapanalo ang Anvil sale dahil nakabili ako ng 26 na libro sa halagang 570.
Anvil Sale
Congressman Kalog - Larry Alcala
The Calling - Tony Perez
An Author's Notebook - Tony Perez
Mga Panibagong Kulam sa Pag-ibig - Tony Perez
Mga Panibagong Kulam - Tony Perez
Mga Panibagong Tawas - Tony Perez
Stories of the Moon - Tony Perez
Witch's Dance - Marra PL. Lanot
Black Silk Pajamas - Danton Remoto
Pulotgata - Danton Remoto
Sari-sari - Rio Alma
Sentimental - Rio Alma
Estremellenggoles - Rio Alma
Beyond Life Senteces - Eileen Tabios
Mga Tula sa Pag-ibig - Teo T. Antonio
Reading Korea
Sarilaysay
Ladlad 1 & 2
Conversion and Other Fictions - Charlson Ong
Love, Sex and the Filipino Communist - Patricio Abinales
Herstory - Rosario Cruz Lucero
Daisy Nueve - Menchu Aquino Sarmineto
Porn Again - Jose Javier Reyes
Latitude: Writing from the Philippines and Scotland
Apat na Screenplay
Ateneo
Pahiwatig - Melba Maggay
Theater in Society, Society in Theater - Resil Mojares
UP
A History of the Philippines - Samuel K. Tan
On Cursed Ground and Other Stories - Vicente Garcia Groyon III
Pook at Paninindigan - Ramon Guillermo
Alternative Histories - Ruth Pison
Hay, balik na pagsulat at pagbabasa.
Anyway, heto ang bili ko sa Ateneo, UP (kahapon bago mag-UP Writers' Night) at Anvil (kanina at natutuwang alam na ang daan papuntang Anvil nang nagko-commute lamang) nitong mga nakalipas na mga araw. Pinakapanalo ang Anvil sale dahil nakabili ako ng 26 na libro sa halagang 570.
Anvil Sale
Congressman Kalog - Larry Alcala
The Calling - Tony Perez
An Author's Notebook - Tony Perez
Mga Panibagong Kulam sa Pag-ibig - Tony Perez
Mga Panibagong Kulam - Tony Perez
Mga Panibagong Tawas - Tony Perez
Stories of the Moon - Tony Perez
Witch's Dance - Marra PL. Lanot
Black Silk Pajamas - Danton Remoto
Pulotgata - Danton Remoto
Sari-sari - Rio Alma
Sentimental - Rio Alma
Estremellenggoles - Rio Alma
Beyond Life Senteces - Eileen Tabios
Mga Tula sa Pag-ibig - Teo T. Antonio
Reading Korea
Sarilaysay
Ladlad 1 & 2
Conversion and Other Fictions - Charlson Ong
Love, Sex and the Filipino Communist - Patricio Abinales
Herstory - Rosario Cruz Lucero
Daisy Nueve - Menchu Aquino Sarmineto
Porn Again - Jose Javier Reyes
Latitude: Writing from the Philippines and Scotland
Apat na Screenplay
Ateneo
Pahiwatig - Melba Maggay
Theater in Society, Society in Theater - Resil Mojares
UP
A History of the Philippines - Samuel K. Tan
On Cursed Ground and Other Stories - Vicente Garcia Groyon III
Pook at Paninindigan - Ramon Guillermo
Alternative Histories - Ruth Pison
Hay, balik na pagsulat at pagbabasa.
Martes, Disyembre 08, 2009
High Chair 12 Call For Contributions
High Chair 12 is a special issue devoted to the Maguindanao Massacre.
We are inviting poets and artists everywhere to submit responses to the following questions:
1. What did you feel upon hearing about the Maguindanao Massacre?
2. How could poetry be written/art be made so that it has value to the event?
We are in search of poems (whether old or new, unpublished or previously published) that offer ways of thinking about terror, horror, and other pertinent ideas/terms.
We are in search of essays and reviews that examine the role and state of Philippine poetry and art in the context of the Maguindanao Massacre.
We recognize the need to confront the Maguindanao Massacre immediately and to ensure, through an ongoing discussion, that it maintains its status as a current event. Thus, High Chair 12 will take on the format of a work in progress, with content uploaded by installment from mid-December to mid-February.
The deadlines for submission for possible inclusion in the four installments of High Chair 12 are: December 10, 2009, December 26, 2009, January 15, 2010, and January 30, 2010.
We welcome submissions in Filipino and English. Please visit our site to get a more comprehensive idea as regards the work we do and the poetry and essays we publish. Please send no more than five pages of poetry. There is no page limit for essay contributions.
Please email your submissions or enquiries to highchair@gmail.com (subject heading: High Chair Issue 12). Feel free to circulate this call for submissions to other interested parties. Thank you.
Conchitina Cruz and Adam David (Issue Editors)
We are inviting poets and artists everywhere to submit responses to the following questions:
1. What did you feel upon hearing about the Maguindanao Massacre?
2. How could poetry be written/art be made so that it has value to the event?
We are in search of poems (whether old or new, unpublished or previously published) that offer ways of thinking about terror, horror, and other pertinent ideas/terms.
We are in search of essays and reviews that examine the role and state of Philippine poetry and art in the context of the Maguindanao Massacre.
We recognize the need to confront the Maguindanao Massacre immediately and to ensure, through an ongoing discussion, that it maintains its status as a current event. Thus, High Chair 12 will take on the format of a work in progress, with content uploaded by installment from mid-December to mid-February.
The deadlines for submission for possible inclusion in the four installments of High Chair 12 are: December 10, 2009, December 26, 2009, January 15, 2010, and January 30, 2010.
We welcome submissions in Filipino and English. Please visit our site to get a more comprehensive idea as regards the work we do and the poetry and essays we publish. Please send no more than five pages of poetry. There is no page limit for essay contributions.
Please email your submissions or enquiries to highchair@gmail.com (subject heading: High Chair Issue 12). Feel free to circulate this call for submissions to other interested parties. Thank you.
Conchitina Cruz and Adam David (Issue Editors)
Mga Tanong at Mga Tanung-tanungan
1. Mga Tanong, Retorikal at Totoo
Rebelyon nga ba talaga ang nangyayari sa Maguindanao? Kapag hindi na kakampi ang isang "warlord" kuno, rebelde na siya? Sino ba ang nag-armas sa kanila? Nasaan ang mga "private armies" na iyan? Bakit wala pang malawakang labanan? Bakit hindi na lang state of emergency? Dahil ba Mindanao/Maguindanao kaya okey lang na Martial Law doon? Bakit ba tabingi ang logic ninyo?
2. PEN Conference
Pumunta ako sa Philippine PEN Conference noong Sabado sa CCP. Wala lang. Nag-feeling writer. May ilan din naman kasing kakilala na pumunta doon, bilang audience o panel kaya pumunta ako. Nakinig lang ako. Kahit na tempting na magsalita sa Q&A portion, pinigil ko ang sarili ko. Ayokong magmukhang knowitall. Kapag nagtanong na lang sa akin. "New Writing in the Philippines" ang paksa ng conference. Interesante ang mga binasang maiikling papel ng mga panelist pero masyado lang talagang maikli ang panahon na inilaan para sa kanila. Narito ang link ng ilan sa mga papel na binasa doon: "CNF at ang AKA-Fan Attitude" ni Vlad Gonzales at "Ang Panitikan Mula sa Peninsulang Bikol at ang mga Peninsula ng aking Panulat" ni Kristian Cordero. Orihinal paksa sana ng conference, ayon nga kay Jun Cruz Reyes, ang "Young Writing" at syempre nagtampo naman ang mga uhm higit na mature na miyembro ng PEN Board. Na ageist daw ang paksa. Pero interesante pa rin iyon at mayroon higit na fokus ang paksa. Maganda nga sana na higit na maraming mga batang manunulat ang kanilang inimbita upang magsalita at naging tagasagot/reactor na lamang ang mga higit "established" na mga manunulat sa mga punto ng mga batang manunulat. Sa gayon, mayroon malinaw na dialogo sa pagitan ng mga nakababata at nakatatandang henerasyon. Pero kung ano man, enjoy ap rin ang PEN Conference. Kalimitan, sa ganitong mga event, bagot na bagot na ako sa dulo, pagod na pagod at inaantok. Pero hindi iyon nangyari at imbes e nabuhayan ako kaya kahit na ginabi kami nina Kristian, Jason at ang kaibigan niyang si Nick sa Mogwai, nakapagsulat pa rin ako ng pagkauwi ko nang mga ala-11 ng gabi. Mayroon din nga pala ngayong kumakalat na teksto sa Internet na nagpaparatang at inaaway ang mga inlatag ni Kristian na ideya tungkol sa ugnayan ng rehiyon/sentro. Masyado kasing maikli ang panahon kaya hindi nabasa ni Kristian ang buo niyang papel at hindi naipaliwanag nang mabuti ang kanyang mga ideya. Sana maliwanagan tayong lahat at umalagwa sa nakasayan nang mga pananaw sa mundo. Dahil iyon naman ang hamon sa mga batang manunulat di ba? Ang wasakin ang mga hangganan--ang mga dingding, kisame't bubungan--upang makapasok ang hangin at maliwanagan ang lahat.
Rebelyon nga ba talaga ang nangyayari sa Maguindanao? Kapag hindi na kakampi ang isang "warlord" kuno, rebelde na siya? Sino ba ang nag-armas sa kanila? Nasaan ang mga "private armies" na iyan? Bakit wala pang malawakang labanan? Bakit hindi na lang state of emergency? Dahil ba Mindanao/Maguindanao kaya okey lang na Martial Law doon? Bakit ba tabingi ang logic ninyo?
2. PEN Conference
Pumunta ako sa Philippine PEN Conference noong Sabado sa CCP. Wala lang. Nag-feeling writer. May ilan din naman kasing kakilala na pumunta doon, bilang audience o panel kaya pumunta ako. Nakinig lang ako. Kahit na tempting na magsalita sa Q&A portion, pinigil ko ang sarili ko. Ayokong magmukhang knowitall. Kapag nagtanong na lang sa akin. "New Writing in the Philippines" ang paksa ng conference. Interesante ang mga binasang maiikling papel ng mga panelist pero masyado lang talagang maikli ang panahon na inilaan para sa kanila. Narito ang link ng ilan sa mga papel na binasa doon: "CNF at ang AKA-Fan Attitude" ni Vlad Gonzales at "Ang Panitikan Mula sa Peninsulang Bikol at ang mga Peninsula ng aking Panulat" ni Kristian Cordero. Orihinal paksa sana ng conference, ayon nga kay Jun Cruz Reyes, ang "Young Writing" at syempre nagtampo naman ang mga uhm higit na mature na miyembro ng PEN Board. Na ageist daw ang paksa. Pero interesante pa rin iyon at mayroon higit na fokus ang paksa. Maganda nga sana na higit na maraming mga batang manunulat ang kanilang inimbita upang magsalita at naging tagasagot/reactor na lamang ang mga higit "established" na mga manunulat sa mga punto ng mga batang manunulat. Sa gayon, mayroon malinaw na dialogo sa pagitan ng mga nakababata at nakatatandang henerasyon. Pero kung ano man, enjoy ap rin ang PEN Conference. Kalimitan, sa ganitong mga event, bagot na bagot na ako sa dulo, pagod na pagod at inaantok. Pero hindi iyon nangyari at imbes e nabuhayan ako kaya kahit na ginabi kami nina Kristian, Jason at ang kaibigan niyang si Nick sa Mogwai, nakapagsulat pa rin ako ng pagkauwi ko nang mga ala-11 ng gabi. Mayroon din nga pala ngayong kumakalat na teksto sa Internet na nagpaparatang at inaaway ang mga inlatag ni Kristian na ideya tungkol sa ugnayan ng rehiyon/sentro. Masyado kasing maikli ang panahon kaya hindi nabasa ni Kristian ang buo niyang papel at hindi naipaliwanag nang mabuti ang kanyang mga ideya. Sana maliwanagan tayong lahat at umalagwa sa nakasayan nang mga pananaw sa mundo. Dahil iyon naman ang hamon sa mga batang manunulat di ba? Ang wasakin ang mga hangganan--ang mga dingding, kisame't bubungan--upang makapasok ang hangin at maliwanagan ang lahat.
Mag-subscribe sa:
Mga Post (Atom)
